San Ferminetan, korrikalariak entzierroan |
Iruñeko udaleanentzierroetarako onartu dituzten arauak direla eta, irrati berbaldi batean hau entzun nuen :
“Sekula zezen baten aurrean korrika egiteko asmorik izan ez duenak ez luke
entzierroari buruzko iritzirik eman behar”. Argudio hori zeharo ezaguna egin zait.
Nolabaiteko “mantra” bihurtu da. Urtero entzuten dugu Bidasoako herrietan
desfileak antolatzen direnean edota kirol-talde
baten bazkideari aurka egiten diotenean. Era berean, aspaldi, oso ohikoa zen
beren gorputzak mota guztietako froga kimiko arriskutsuak egiteko erabiltzen zituztenen
artean: “Probatu ez baduzu ezin duzu
esan ona ez denik”. Bertso-hop abestian
bezala “probatu ez duenak ez daki zer den hau” esaten zaigu behin eta berriz,
eta, neurri batean, egia izan daiteke. Ziur aski inoiz ez dut jakingo zer
sentitzen den zianuro basokada eder bat hartu ondoren, baina egiatan diotsuet:
batere gomendagarria ez den edabea dela esaten dutenei sinistu egiten diet.
Jakina da esperientzia zientziaren ama dela,
baina horrek ez du esan nahi gizaki guztiok froga berberak egin behar ditugunik. Barka bezate, kontrakoa uste dutenek, baina
nik ez dut Afganistango emakumea izan beharrik, burka-zalea ez nintzatekeela susmatzeko.
Era berean zer edo zerk esaten dit Ceutako burdin hesia gainditu nahian dabiltzanak
ez direla hor abentura bila edo sasoi puntua hartu nahian, eta ablazioa (badut
susmorik) ez dela emakumeentzat asmatu
den gauzarik onena, antzinako “tradizioa” izan arren, eta oso ongi ikusia, hura
egiten duten gizarteetan. Baina agian,
neurri batean egia da: inork ez du beste baten buruan ikasten. Gurasoengandik
aholku asko jaso arren harrigarria da –ongi dator hitz hori hemen inon badator—nola
belaunaldi guztietakook harri berean estropezu egiteko joera daukagun. Txikitan
behin baino gehiagotan entzun nion aitari: “ Zein ongi letorkizukeen 1940ko
hamarkadan denboraldi bat pasatzea”. Amak prestatutako bazkari gozo bati
protesta egiten nionean esaten zidan, eta jakina, benetako gosea ezagutzen
duenari guztiz iraingarriak egingo zaizkio janarekiko mespretxuak. Baina
zerbait ez zaigula komeni jakiteak edo susmatzeak ez du bermatzen hori egingo
ez dugunik. Areago: Askotan, zerbait debekatuta dagoela jakin ondoren, erabat
erakargarri bihurtzen zaigu. “Debekatzea debekatuta” leloa, Parisko 1968ko
maiatz mitikoan sortua, oso polita geratzen da horma batean edo gure
“WhatsApp”ean, baina gero denok onartzen dugu azkenean debekuak batzuetan
beharrezkoak direla. 1928. urtean debekatu zen zezen korridetan zaldiak babesikgabe agertzea. Garaiko kronikek kontatzen dutenez iskanbilak nonahi agertu
ziren. Zaletu askorentzat horrek festaren bukaera zekarren. Gaur egun zaldiaren
sabela adarrak zeharkatzen ikustea (garai hartan ohikoa zen) jasanezina egingo litzaiguke.
Modu berean, agian, egunen batean gure semeen bilobek gaurko entzierro,
sokamuturra, zezen-korrida eta gainerako “dibertsioen” bideoak ikustean, garai
basati eta zorionez gainditu baten adierazgarria besterik ez dute ikusiko.
Bitartean, nahiz eta Iruñekoa eta zezen aurreko korrikalaria ez naizen, arrisku
bizia saihesteko arauak guztiz premiazkoak direla esatera ausartuko nintzateke.
Telebistan ikusten dugunarekin nahikoa da azken urteetan zeharo gainezkatuta dagoela
susmatzeko. Errespetu osoz diot.
Esaldi-mantra topikoa Iruñako udaletxe bozeramaileak erran duena.Nik bueltatxo bat emanen nuke (Ikusten? naparrera idazten, jis,jis,jis) "Behizainen makila probatu ez duena entzerroetan bai ibili daiteke" Hor arau nagusia izan beharko luke: entzierroko abereei buztana ez ukitu, bertzela,zas, behizainaren makilada.
ErantzunEzabatuNi jarraituko naiz ohean goxo-goxo entzierrori buruz ezer jaki gabe, eta pozik gainera.
Agian araua jakinez gero , baten bat gustora apuntatuko litzateke Juli. hay gente mu rara ;-)
ErantzunEzabatu