URTE BERRIAREN BERRI

“Asteazkenak dira ostegun berriak” esaten zuen Pagafantas pelikularen protagonistak, gero asteko egunen inguruan lagunarteko eztabaida bitxia sortuz. “Berrogei urte, hogei urte berriak dira” baieztatzen zen Virgen a los cuarenta komedian. Gero hor dago telesail arrakastatsua: “Laranja, zuri berria da”. Badirudi iragana berritzeko joera nahiko zabalduta dagoela. Azken bolada honetan ahoz aho dabilen ohitura bihurtu da, gai ugariez mintzatzeko ere. Nire lankide bati entzun nion azkena: “eraman errefuxiatuak zure etxera!”, “zoaz Kubara!” berria da.

Horren ildotik nire buruarekin bueltaka ibili ondoren, horietako zenbait proposamen sortu zaizkit baita ere. “Jantzi polarra kaiku berria da”. “Katalunia Euskal Herria berria da” pasa zait burutik zenbait irrati tertulia entzun ondoren, katalanak baitira “bizikidetza eta aberriaren batasuna” orain arrisku bizian jartzen omen dutenak (oraingo honetan ez da jada entzuten bortxakeriarik gabe dena posible litzatekeela). “Torrente, Alfredo Landa berria da” esan liteke baita ere, nahiz Alfredo Landak, espainiar zinemaren orrialderik kutreenak sinatzeaz aparte, zenbait filma itzel ere utzi zigun, Los Santos Inocentes esate baterako.

“Koldo -Ocho Apellidos Vascos pelikulan Karra Elejaldek antzezturik- Txomin del Regato berria izango litzateke, biak gaztelaniaz gaizki egiten dute euren hizkerak “euskal” kutsua omen duelako, nahiz inork ez dien euskaraz egiten entzun.

Musika munduan ere gustu guztietarako konparaketak egin daitezke, izan ere aspalditik ezagutu ditugu: “Oasis, Beatles berriak dira”, “Bunbury, Raphael berria da”, “Mikel Urdangarin, Benito Lertxundi berria da”...

Politika munduan ere ezinbestekoak izaten dira honako “berrikuntza” hauek: “Thrump, Reagan berria da”, “Errusia, Sobietar Batasun berria da” (baina orain komunismorik gabe), “Siria, Vietnam berria da”, “Podemos, PCE berria da”... (eta honela segitzekotan eszisioetan ere izango dute antza). 

Edonola ere, orain berria datorkiguna datorren urtea da. Uzten gaituena gogoratua izango da, besteak beste, Thrumpen garaipenagatik, errefuxiatuei emandako tratu txarragatik, horrenbeste musikariren heriotzagatik edota Britainia Handiak Europari erakutsitako hatzagatik.

Ez dira gutxi, ez, etorkizunean suma daitezkeen itzalak, eta beti dago hor mehatxua: 2017, 1936 berria izango al da?” edo 1914 berria? edo 1939 berria? Urte guztiak ez dira berdin eta banaka batzuk historian markatuak geratzen dira mugarri direlako. Honelakoetan beti Jugoslaviako gerraren inguruan egindako erreportaje batez gogoratzen naiz. Elkarrizketatu guztiek berdin esaten zuten: “Aurreko urtean inork ez zuen esango guda bat lehertzear zegoenik”.

Baina ez dut nahi horren ezkor amaitzea. Urte berrirako desirak egiterakoan bizitzaren alde ederrean kokatzen gara eta ez dut nahi salbuespen izan:

2017. urtean “Belle Epoque” berri bat hasiko da. Elkartasuna eta bizikidetza nagusitzen joango dira eta munduko estaturik aberatsenek ezberdintasuna eta pobrezia borrokatzeko indarrak batuko dituzte. Errenazimentu berria datorkigu, non giza eskubideak nazioarteko konstituzioa bihurtuko diren, eta gizakien esplotazioa esklabismoak betetzen dituen orrialde beltzetara pasatuko den. Egia bada, sakelan sar eta gezurra bada kontuan ez har.