Zuloak Taldeko Kideak |
Ez dira ez arras ugari izan
emakumezkoak euskal musikaren panoraman. Hirurogeiko hamarkadan bakarra izan
zen Lourdes Iriondo “Ez Dok Amairu” musikari elkarte mitikoan, Bizkaian Lupe-k,
Estitxu-k eta Maite Idirin-ek beren kabuz gerra egiten zuten bitartean.
Geroztik, Haizea eta Izukaitz tankerako
talde mistoek Amaia Zubiria eta beste gehitu zizkioten bizardunen zerrenda
luzeari. Laurogeiko hamarkadan Euskal Rock Erradikalaren garaia inposatu zen
eta berriro ere arren izen kopuruak emeena hirukoiztu zuen. Mendearen azken
hamarkadan “trikineskak” agertu ziren gogoz: “Maixa ta Ixiar”, “Alaitz eta
Maider” eta beste zenbaitek, loria ezagutu zuten, baina beti ere “moñoñoak”
omen zirelako kontrako iritzi-korronte galanta jasota.
Milurteko berriarekin, azkenik,
badirudi emakumeei dagokien lekua hartzeko garaia heldu zaiela. ZULOAK izeneko
Fermin Muguruzaren dokumentalaren arabera, hala dirudi behintzat: Ines Osinaga,
Anari, Mursego, Aiora Renteria, Afrika Binbang, Culebras... estilo
askotarikoak, batzuetan bakarka, beste batzuetan taldean, baina oro har,
argitalpen eta zuzenekoen eskaintza eginez, gurean sekula ezagutu ez den
bezala.
Baina filma ez da bakarrik gaur
egungo emakumezko musikarien erakusketa, izan ere argudioa talde berri baten
sorreran datza. Erakusten zaigunez Arrate Rodriguez artista oreretarrak zerotik
hasitako nesken talde bat sortzen du. ZULOAK izango du izena, oso polisemikoa
bera: “Hole” talde ospetsuari keinu eginez (Fermin berak aipatu zuenez) eta
gazteleraz hartu duen esanahi ezberdinarekin ere jolastuz (ETAk erabili izan
dituen zuloak). Prozesu osoa kamera
baten bidez grabatua dago eta horrela, barneko tirabirak, zailtasunak, barreak,
kontraesanak eta neskak izateagatik dituzten berezitasunak aipatzen dira,
gehienetan elkarrizketen bitartez. Azkenik, zenbait bolo arrakastatsu erakutsi
ondoren, haien arteko giroa usteltzen doa, taldea desagertzeraino.
Behin baino gehiagotan aipatu
zaigu “dokumental faltsua” egin nahi izan dutela. Ez dakit nik hori oso lortuta
dagoen. “Spinal Tab” filmean borobiltzen den umorez beteriko satira edo
“Anvil”en hunkitu gintuen kontaketa ez da hemen inon agertzen. Baina badu
bestalde, arreta mantentzeko mamirik. ZULOAK taldeko kideen arteko
solasaldietan, kontu interesgarriak dira mintzagai: ba al du euskara moduko
hizkuntza batek iraindu eta madarikatzeko baliabide nahikorik? Berdin jasotzen
al ditugu arrok probokazioak emakumeengandik edo gizonengandik? Nesken arteko
talde-harremanak eta mutilen artekoak antzekoak al dira? Antzekoak izan beharko
lukete?
Aspaldian erabaki nuen, ez
nituela liburuak irakurri edota pelikulak ikusi behar, euskaldunak zirelako
soilik. Horrexegatik, egia esan, kritika txarren bat entzun ondoren, nagitasun
itzela sortu zitzaidan zinera joateko. Baina berriki ikusi ondoren, oso kutsu
ona geratu zait. Neska gazte, eder eta azkarra taula gainean horren jarrera
ausart eta alaiarekin ikusteagatik besterik ez ba da ere, merezi du. Are
gehiago tristura hainbestetan ohoratzen den lurralde zahar honetan.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina