Benito Lertxundi |
Orioko kostaldean dagoen hotel baten atarian genuen
hitzordua. “Roberto, Benito Lertxundiri Gipuzkoako urrezko domina emango diote.
Eguna jarri dugu berarekin, haren herrian elkarrizketatzeko, eta zu hori
egiteko aproposa zarelakoan gaude. Zelan ikusten duzu?”. Opari bat, ezbairik
gabe. Erakargarria bezain kilikagarria.
Harantz abiatuta, Idoia Jauregi lankide eta lagunarekin
noala, oroitzapenak datoz burura: Benito 1970ko hamarkadaren bukaeran, Bilboko
Jolas Parkean, kantuak aurkezteko itzulpenak egiten: “Eramos bailarines de
Zuberoa en la corte de los Estuardo y no hablábamos su idioma”... Benito
Fadurako futbol zelaian, Goardia Zibilek inguratuta. Bukaeran “Gernikako Arbola” zutik abesteari
ekiten dio eta jendetza, pixkanaka-pixkanaka badoa animatzen bardoari
laguntzera. Jaia zena korrika eta arnasestuka amaitu da. Berdin dio. Bagenuen
zer konta eta etxeko lan bat: ereserki eder hori behingoz ikastea.
Gero etxeko disko-saioak etorriko ziren, Imanol Martin,
koadrilako lagunarekin, Benitoren “disko horia” behin eta berriz hausnartzen
eta honen ildoetatik antzinako paisaietara bidaiatzen, Mary Poppins-ek parkeko
marrazkietan zehar egiten zuen bezala: “Udabarrian zarra erara, Londresko
ziudadean, maitearentzat oiak erosten, denda aberats batean”. Gero Imanol
laguna eta biok Londres aldera joan ginen, ikasleentzako kanpamendu batera. Han
Atarratzeko
Gazteluko Kanta bi ahotsetan abesteari ekiten genion, sagarrak biltzen
genituen bitartean.
Lertxundirekin hazi eta hezi gara, egia da. Orioko bardoa ezizena merezi izan du
eta ez da gutxiagorako. Irrati-formuletan eta telebistan rara avis izan arren, berak sorturiko
kantu ezagunen zerrenda benetan luzea da: Bizkaia Maite, Erribera,
Balearen Bertsoak, Loretxoa, Nere Herriko Neskatxa Maite, Baldorba, Oi Ama Euskal
Herria...
“Bitxia bada ere, jende askok ez daki abesti horiek
nireak direnik. Orain dela gutxi norbaitek esan zidan Erribera kantuaren jatorrizko bertsioa entzuteko aukera izan
zuela eta nirea baino askoz gozoagoa egiten zitzaiola, ba ze ondo, erantzun
nion, bejondeizula”.
“Bere ekialdean” dagoen Benitoren diskurtsoa ez da batere
mingotsa. “Orainzaletzat” hartzen du bere burua eta berari buruzko hitz
potoloak entzutean irribarre sinesgogorra erakusten du. Ez Dok Amairu taldearen
garai heroikoak aipatzen zaizkionean ere, zuhur agertzen da: “Askotan iragana
mitifikatzeko joera izaten dugu eta horrek oztopatzen digu, oraintxe gertatzen
ari diren gauza interesgarri askotaz gozatzea. Errealitatea aldakorra da eta
beti dago zer edo zer gure interesa mereziko lukeena”.
Hirurogeiko hamarkadan hasitako ibilera luzean hamasei
elepe grabatu ondoren, Benito Lertxundik goi mailari eustea ez ezik, bere
espazioa otsoak bezala zaintzea ere lortu du. Iritziak ematean ez dirudi, inor
zuritu nahi duenik, eta bai, ordea, galanki astintzen duenik bat eta beste;
hori bai, bere senetik sekula atera gabe: “Garai berriak saltzeko joera hori ez
zait batere osasungarria iruditzen”. Independentziaren inguruko espekulazioak
ere ez ditu ulertzen: “Funtsezkoa ez da komenigarria izango litzatekeen ala ez,
baizik eta zer nahiago dugun, gu geure buruaren jabe izatea ala gure ordez
beste batzuk izatea”.
Bere hasierako Lertxundi gazte harekin nekez identifikatu
arren, badago zerbait haren baitan “gazte sentimental” hura behin eta berriro
gogora ekartzen diguna.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina