HILDAKOAK ETA BIZI-BIZIAK

Generalitatek antolatutako kanpainaren une bat

And Vinyly izeneko britainiar enpresan hildakoen hautsak binilozko disko bihurtzen dituzte. Era horretan, joandako senide maitearen kantarik kutunenak, betiko daude eskuragai, entzungai, zirrara-gai... Era batera edo bestera, zenduak bizidun dirau, musikaren bidez ingurukoak hunkitzeko prest.

Hilen artean badaude beste batzuk abesten dutenak. Bilboko aste nagusian Raphael erregaitzaren ekitaldia ikusteko aukera izan nuen. Bere errepertorioan Rocio Juradorekin batera Como Yo Te Amo kantua abestu zigun. “Linaresko umeak”  pantaila erraldoi batean zegoen irudiari bere maitasuna aitortu eta bertatik folklorikoak gogo biziz erantzuten zion: “Yo, te amo con la fuerza de los mares, yo, te amo con el ímpetu del viento yo …” bertan egongo bailitzan, kristoren txaloaldia eraginez.

Beste hildako batzuek liburuak saltzen dituzte, dokumentaletan protagonistak dira edo telebistako iragarkietan kotxeak saltzen agertzen zaizkigu, John Lennon edo Steve McQueenekin  egin den bezala.

Forbes aldizkariak  iaz diru-sarrerarik handienak lortu dituzten hildakoen zerrenda argitara eman berri du.  Michael Jackson puntaren puntan dugu 140 milioi dolar sortu ondoren. Bigarrena, 55 milioirekin, Elvis Presley da eta hirugarren postua Snoopy txakurraren sortzailearentzat da, 2000. urtean hil zen Charles Schulz marrazkilariarentzat alegia, 40 milioi dolarreko irabaziak lortu eta gero. Hurrengoak zerrendan honako hauek ditugu: Elizabeth Taylor -25 milioi-, Bob Marley -20 milioi-, Marilyn Monroe -17 milioi- John Lennon -12 milioi- eta Albert Einstein -11 milioi-.

Hildakoak oso errentagarriak izan daitezke, bai. Izan ere, kasu askotan hil ondoren lortzen dute, bizitzan amestu baino egin ez zutena. Michael Jackson eta Kurt Kobainen salmentak, besteak beste,  heriotzari esker ugaritu ziren. Gaur egun horren mespretxatua den Ramoncin-ek, esate baterako, eskultura bat izango luke Vallecaseko plazaren erdian, txute batek garaiz eraman izan balu. “El Cid” jaunak hil ondoren  gudu bat irabazi zuenetik ongi ikasia dugu zenbaterainoko garrantzia izan dezaketen bizidunentzat hildakoek. 

Zenduek ez dute erantzuten kritikatzen dituztenean, eta norbaitek haien lagun mina zela esaten badu, haiek ez dute ukatuko. Badakigu atsotitzak dioena: Isilik dagoenak bai esaten du. Hildakoek ez dute dirurik irabazten, ez doaz oporretan, ez dute saririk jasotzen eta ez dute ligatzen; ez dute, bada, inolako inbidiarik eragiten, hortaz hobeak direla dirudi.

Eskeletako orrialdeak ikusi besterik ez duzu. Fenomeno ulertezinen batengatik, hor agertzen diren argazkietan, ez dago gaizkilerik. Denek pertsona onaren aurpegia dute, haiei gertatu berriagatik, heriotzagatik penaturik baleude bezala.

Hildakoen zama nonahi aurki daiteke: kontaketa “ofizial” baten faltan Fuego; Lasa eta Zabala; 1980; eta datorren El Santuario tankerako pelikuletan hainbat hilketa eskaintzen zaizkigu, bizi izan dugun dramaren kontrako ikuspuntuak azpimarratzeko.

Gaur Katalunian egiten ari den galdeketa horretarako ere, hildakoak erabili dituzte Generalitateko kanpainan. Iritzia eman ez dezaketenen argazkiak helburu politiko bat lortzeko erakutsi dira berriro ere. Juan Ramon Barat idazle valentziarrarekin bat nator oraingo honetan: Utz itzazue bakean hildakoak. Begirune kontua da. Besterik ez.    

 

ROBERTO MOSO